گلشن زرنگار و شهرهای پرنده؛ تحلیلی بر یک بیت از داستان رفتن کیکاووس به مازندران
نویسنده
چکیده مقاله:
گلشن زرنگار پدیدهای در شاهنامۀ فردوسی است که نخستبار در سرآغاز داستان رفتن کیکاووس به مازندران به میان میآید. گلزار معنی معمول گلشن است؛ اما در شاهنامه معنی غالب این واژه را باید سرا (خانۀ بزرگ و کاخ) و تخت دانست. شارحان شاهنامۀ فردوسی هنگام رویارویی با گلشن زرنگار و بیت بحثشده در این مقاله، از آن گذشتهاند و یا با دیدگاه صرف لغوی، گاهی گلشن را بهنادرست معادل باغ و گاهی بهدرستی معادل سرا دانستهاند؛ حالآنکه گلشن زرنگار ماهیتی اساطیری دارد و تحلیل محتوای آن، فراتر از جایگزینی مترادفهای لغتنامهای است. نویسنده در این مقاله با توصیف و تحلیل روایتهای اساطیری ایرانیان نشان میدهد که گلشن زرنگار مطلقاً باغ زرّین نیست و تنها و بهسادگی، سرای زرّین هم نیست؛ بلکه مجموعۀ هفت سرا یا شهری بوده است که کیکاووس بر بالای البرز و بر کران مازندران برآورد و هر سرا/ شهر از فلزی بود. این هفت شهر از مجموعۀ شهرهای پرندۀ پادشاهان ایران بوده است. انگارۀ شهرهای پرنده با انگارۀ اساطیری تختهای پرنده درآمیخته و در شاهنامه نیز گلشن زرنگار میان سرا و شهر و تخت در تردید و تردّد است. تختهای پرنده جهانهایی اصغر بودند که بر الگوی جهان اکبر ساخته میشدند. دیوان این تختها و شهرهای پرنده را بر دوش میگرفتند و در آسمان میپریدند. این پدیده در تأویل انتزاعی، تمثیل عروج نفس و سوارشدن پادشاه پارسای ایرانی بر دیو نفس است. در تأویل عینی نیز خاطرهای از تختهای بزرگ شاهان ایران باستان است که پادشاهان بیگانه یا نمایندگانشان بر دوش میگرفتند و نمونههایی از آنها در نقشهای مقابر پادشاهان هخامنشی دیده میشود.
منابع مشابه
مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure
کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...
متن کاملنکتهای در ساختار داستان آسمانپیمایی کیکاووس
در اوستا کوی اوسن یا کیکاووس، بزرگترین و پرشکوهترین شهریار کیانی است. او دارای فرّه کیانی است؛ موهبتی که به وی امتیازات ویژهای میبخشد. یکی از این امتیازات آسمانپیمایی و همصحبتی او با اهورامزدا است، ولی مرور زمان، اسطوره کیکاووس را همانند بسیاری از اساطیر دیگر دستخوش دگرگونی کرده است. او از بارگاه بلندمرتبهاش سقوط کرده و تبدیل به شاه بیخردی میشود که حتی باعث مرگ فرزند خود– سیاووش– نیز می...
متن کاملتحلیل گونهشناسی روایی در دو داستان «پرنده فقط یک پرنده بود» و «هر دو روی یک سکّه»
گونهشناسی به عنوان طبقهبندی بر مبنای شاخصهای صوری یا کارکردیِ قابل ثبت، قادر است ابتدا به بررسی راوی و عمل روایت، سپس تحلیل انواع کنشگران، گونههای کنشی و در نهایت به بررسی مخاطب بپردازد. نوشتار حاضر با روش تحقیق کتابخانهای و به صورت تحلیلی، ابتدا به معرفی گونهشناسی روایی و مؤلفههای مورد بررسی در آن میپردازد؛ سپس تحلیلی گونه شناختی بر مبنای دو پایه ادراکی ـ روانی با شاخصههای پرسپکتیو رو...
متن کاملدر دخمه را کرد سرخ و کبود (پژوهشی در یک بیت از داستان فرود)
این مقاله حاصل تأمل در یکی از بیتهای داستان فرود در شاهنامه است که در آن به ضبط، معنا و تحلیل این بیت پرداخته شده است. با استفاده از روش استقراء و با یافتن شواهدی از شاهنامه نشان داده شده است که مقصود از واژه سرخ در این بیت، زر سرخ و مقصود از واژه کبود همان لاجورد کبود است. سپس دلایل و شواهدی در جهت توأم بودن آنها در طبیعت و حین کاربرد به عنوان اشیای زینتی و قیمتی در ساخت دخمه و تابوت و سایر ...
متن کاملنگاهی دوباره به بیت نخست داستان رستم و سهراب
بیت آغازین داستان «رستم و سهراب»، از ابیات بحثبرانگیز شاهنامهی فردوسی است. محققان دربارهی نوع خوانش دو کلمهی قافیه و معنی قافیه نخست، واژهی کنج، نظرات گوناگونی ارائه دادهاند. نگارنده در گفتار حاضر، ابتدا به نقل امهات اقوال شارحان این بیت پرداخته؛ سپس با عنایت به برخی نکات ادبی و زبانشناختی کوشیده است تا ثابت کند «کنج» را میتوان هم به فتح و هم به ضم کاف خواند و معنای آن، احتمالاًچین و شکن...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 11 شماره 3
صفحات 83- 96
تاریخ انتشار 2019-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023